KKTC (İGFA) –20 Temmuz Barış ve Özgürlük Bayramı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin 20 Temmuz 1974’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleştirdiği Kıbrıs Harekatı anısına her yıl kutlanan resmi bayramlardan biridir.
20 TEMMUZ’DA NE OLDU?
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kıbrıs Harekatı’nın kod adı “Atilla Harekatı”dır.
20 Temmuz 1974’te Başbakan Bülent Ecevit’in emriyle Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kıbrıs’ta başlattığı askeri harekât. Harekatın ilk ayağı 15 Temmuz 1974 darbesinden sonra Yunan Hükümeti’nin desteğiyle gerçekleştirildi. 14 Ağustos’ta başlatılan ikinci operasyon, Kuzey Lefkoşa da dahil olmak üzere adanın yüzde 37’sinin Türk kontrolüne girmesiyle sonuçlandı. Adanın kuzeyinden 140 bin ila 200 bin Rum; Adanın güneyinden 42 bin ile 65 bin arasında Türk göç etti.
Türkiye Cumhuriyeti; Operasyonun Zürih ve Londra Antlaşması’nın 4. maddesine göre düzenlendiğini ileri sürüyor. Fakat Birleşmiş Milletler[28]ve Avrupa Konseyi bu operasyonu bir işgal olarak görüyor.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 20 Temmuz 1974 tarihli 353 sayılı kararında, “Uluslararası güvenlik ve barış için ciddi tehlike arz eden bir ortam oluşturduğu ve bölgede olağanüstü bir kırgınlık ortamı oluşturduğu için Birleşmiş Milletler ciddi endişe duymaktadır. Tüm devletler Kıbrıs Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğüne saygı göstermelidir. Yabancı Askeri müdahale derhal durdurulmalıdır.” Operasyona karşı olduğunu belirterek ateşkes çağrısında bulundu. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 11 Mayıs 1984 tarihli 550 sayılı kararında durumu “işgal” olarak nitelendirdi.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi 29 Temmuz 1974 tarih ve 573 sayılı kararında ilk operasyonun uluslararası anlaşmalar çerçevesinde gerçekleştirildiğini belirtmiştir. Birinci operasyonu antlaşmalar çerçevesinde hukuki bir müdahale olarak değerlendirmek mümkündür ancak bir bölgede kontrolün sağlanmasını sağlayan ikinci operasyon bu kapsamda değerlendirilmemektedir.[36]Uluslararası örgütün kararları birden fazla durumu “yasadışı işgal” olarak tanımlıyor.
KKTC’DE 20 TEMMUZ MİLLİ GÜNÜ
Ulusal bayram olarak kutlanan 20 Temmuz Barış ve Özgürlük Günü, her yıl resmi törenlerle kutlanmaktadır.
Kutlama törenleri stadyumlarda yapılır. Operasyonla ilgili oyunlar, stantlar, paneller ve konserler halka açık olarak yapılıyor. Birden fazla KKTC vatandaşı, kutlama amacıyla evlerine Türkiye ve KKTC bayrağı astı.
Törenlere Türkiye’den üst düzey siyasetçiler ve askerler katılıyor. Törenlerde Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı ve Kuzey Kıbrıs Meclis Başkanı da hazır bulunuyor.
Etkinlikler, Türk Silahlı Kuvvetlerinin adaya ilk adımını attığı Yavuz Çıkarma Sahili’nde düzenlenen törenlerle başlıyor.
Boğaziçi Şehitliği, Lefkoşa Atatürk Anıtı ve Dr. Fazıl Küçük Anıtkabir’de resmi ziyaretçilerle birlikte anma törenleri ve konuşmaları yapılıyor. Fazıl Küçük Bulvarı’nda geçit töreni yapılıyor.
